Thời gian qua, Chúng tôi tiếp nhận khá nhiều vụ việc các khách hàng là cá nhân kinh doanh online các mặt hàng thời trang, giày dép, mỹ phẩm bị một số đơn vị cố tình “đạo nhái”, sao chép logo, biểu trưng, nhận diện thương hiệu, bị sao chép các bài đăng, hình ảnh trên nền tảng mạng xã hội.
Thông qua việc lợi dụng uy tín, thương hiệu của các cửa hàng chính chủ để phục vụ mục đích bất chính đánh lừa người tiêu dùng, gây nhầm lẫn về nguồn gốc của hàng hóa, dịch vụ. Nhiều người tiêu dùng đã đưa ra quyết định mua sắm sai lầm bởi những thông tin đó.
Qua nội dung sau đây, Chúng tôi sẽ nêu tóm tắt về hiện tượng này và những lưu ý dành cho Quý Khách hàng trong quá trình hoạt động kinh doanh nhằm bảo vệ quyền, lợi ích của mình.
Hiện tượng sao chép logo, biểu trưng, dấu hiệu nhận diện thương hiệu của các shop kinh doanh online
Trong vài năm trở lại đây, Chúng ta có thể đã nghe hoặc gặp phải khá nhiều sự vụ về việc các shop kinh doanh online bị đạo nhái logo, nhãn hiệu. Một số shop mới kinh doanh lạm dụng uy tín, thương hiệu của các đơn vị kinh doanh đã hiện diện trên thị trường để bán hàng giả, hàng nhái nhằm trục lợi.
Điều này dẫn đến không ít phiền toái cho các chủ shop, thậm chí nếu không có phương án giải quyết kịp thời sẽ kéo theo những hệ quả ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động bình thường của các shop, uy tín bị ảnh hưởng kéo theo hoạt động thương mại bị giảm sút.
Vậy, các shop kinh doanh có các đối tượng nào thường bị xâm phạm, sao chép ? và Các thủ tục nào cần cân nhắc trong quá trình kinh doanh để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình?
Các đối tượng thường bị sao chép, xâm phạm
Như nhu cầu tất yếu của thị trường, xu hướng chuyển đổi số, kinh doanh trực tuyến phát triển bức phá trong thời gian vài năm trở lại đây. Đợt dịch covid-19 vừa qua cũng cho thấy nền kinh tế số, hoạt động thương mại điện tử đang tăng trưởng rõ rệt về tỷ trọng trong các chỉ số thống kê về kinh tế.
Để hiện diện và tăng cường sự nhận biết của người tiêu dùng, khách hàng trên không gian mạng thông qua các nền tảng mạng xã hội, các website thương mại điện tử. Các chủ thể kinh doanh, trong đó có các cá nhân kinh doanh thời trang như quần áo, giày dép, hàng mỹ phẩm, gia dụng…phải xây dựng và liên tục cập nhật những nội dung về hàng hóa, dịch vụ của mình.
Đó có thể là logo cho shop, với các dấu hiệu đặc trưng và riêng biệt giúp khách hàng mục tiêu nhận biết và phân biệt các shop kinh doanh cùng mặt hàng, cung ứng cùng lĩnh vực dịch vụ hoặc ở những mặt hàng, dịch vụ tương tự với nhau. Hay một số đối tượng khác cũng thường gặp như các bài viết giới thiệu về tính năng, công dụng..của hàng hóa; giới thiệu, phân tích về một dịch vụ được cung ứng; cùng với các hình ảnh được thiết kế nhằm minh họa, mô tả cho hàng hóa, dịch vụ đó.
Các đối tượng là logo, bài viết, hình ảnh này, cùng với mục đích giới thiệu thì cần phải đáp ứng rất nhiều tiêu chí để được người tiêu dùng, khách hàng mục tiêu đón nhận trước khi đưa ra quyết định tiêu dùng. Do đó, đòi hỏi chủ sở hữu phải đầu tư rất nhiều tâm sức, nguồn lực mới tạo ra được.
Do đó, việc một chủ thể lạm dụng các đối tượng được hình thành bởi quá trình đầu tư công phu, tốn kém của một chủ thể khác, trong đó gắn liền với uy tín, thương hiệu, nhằm kiếm lợi và gây thiệt hại cho chủ sở hữu là hành vi bất chính và đáng lên án.
Các thủ tục cần tiến hành để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của chủ shop kinh doanh online
Với đặc thù của hoạt động kinh doanh hàng hóa chủ yếu trên nền tảng thương mại điện tử. Các chủ shop, người kinh doanh nên quan tâm khía cạnh liên quan đến thủ tục pháp lý để bảo vệ quyền lợi. Có thể kể ra như: đăng ký nhãn hiệu cho logo cửa hàng; đăng ký quyền tác giả cho hình ảnh của logo, video có nội dung sáng tạo; tạo lập và sử dụng tên thương mại theo quy định pháp luật; thông báo công khai chính sách liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ đối với các tác phẩm biên tập, thiết kế, đồ họa mà chủ shop đầu tư trong quá trình giới thiệu sản phẩm, dịch vụ đến công chúng; và các biện pháp kỹ thuật khác được áp dụng trong những đối tượng cụ thể.
Thủ tục đăng ký quyền tác giả đối với logo
Chúng ta đều biết pháp luật sở hữu trí tuệ bảo hộ quyền tác giả không phụ thuộc vào thủ tục đăng ký. Tuy nhiên, thông qua thủ tục đăng ký bản quyền, chủ sở hữu văn bằng sẽ được công nhận là chủ sở hữu bản quyền mà không phải chứng minh. Đây là một trong những lợi điểm mà các chủ shop nên cân nhắc bởi tính căn cứ và hiệu quả về mặt thời gian, chi phí trong quá trình yêu cầu cơ quan có thẩm quyền xử lý hành vi xâm phạm.
Hơn nữa, với tính chất và quy định có liên quan, việc xem xét để cấp giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả thường nhanh gọn, 15 ngày làm việc tính từ ngày hồ sơ đầy đủ và được cơ quan đăng ký chấp nhận hợp lệ. Do đó, có thể đáp ứng được yêu cầu của chủ shop khi vừa kịp thời đưa vào phục vụ kinh doanh, vừa có cơ sở để bảo vệ quyền trước chủ thể xâm phạm. Nhất là trong thời gian cân nhắc và tiến hành thủ tục để đăng ký bảo hộ bằng thủ tục bao quát, hữu hiệu hơn là đăng ký nhãn hiệu.
Thủ tục đăng ký nhãn hiệu độc quyền
Logo là dấu hiệu sử dụng với mục đích tạo điểm nhấn cho cửa hàng và giúp phân biệt chính cửa hàng mang logo đó với các cửa hàng có logo khác kinh doanh trong cùng lĩnh vực hàng hóa, dịch vụ hoặc trong những lĩnh vực hàng hóa, dịch vụ tương tự.
Nó chính là nhãn hiệu được quy định khá chi tiết trong Luật sở hữu trí tuệ Việt Nam và các văn bản hướng dẫn thi hành. Là đối tượng quyền sỡ hữu trí tuệ quan trọng và thường gặp nhất trong đời sống kinh doanh cũng như các tranh chấp trong thực tiễn.
Việc thực hiện hoàn tất thủ tục đăng ký bảo hộ nhãn hiệu vừa là cơ sở vững chắc để đầu tư nguồn lực nhằm xây dựng và khai thác yêu tố thương mại mà thương hiệu nhãn hiệu mang lại, là cơ sở pháp lý để tiến hành các thủ tục xử lý hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, điều mà đa phần các nhãn hàng lớn đều gặp phải trong bối cảnh hiện tại. Về lâu dài, bằng việc xác lập quyền sở hữu trí tuệ đối với nhãn hiệu cũng giúp chủ shop nâng cao giá trị của doanh nghiệp khi cần gọi vốn mở rộng hoạt động hoặc chuyển nhượng cổ phần, phần vốn góp hoặc có thể phát triển theo phương thức nhượng quyền.
Xử lý như thế nào khi bị sao chép logo, nhận diện thương hiệu, bài viết
Phương án, cách thức tiếp cận để giải quyết đối với những hành vi sao chép logo, biểu trưng, nhận diện thương hiệu, nội dung các bài đăng, hình ảnh thiết kế, video chia sẽ nội dung sáng tạo…sẽ tùy thuộc vào tình trạng việc tạo lập và tiến hành thủ tục đăng ký quyền sở hữu trí tuệ mà chủ shop, người sáng tạo nội dung, tác phẩm đã thực hiện.
Đối với những nhãn hiệu đã được cấp văn bằng bảo hộ, với căn cứ rõ ràng và phạm vi bảo hộ rộng bao gồm các dấu hiệu trùng, tương tự với nhãn hiệu được bảo hộ cho hàng hóa, dịch vụ trùng, tương tự hoặc liên quan hàng hóa, dịch vụ thuộc danh mục đăng ký kèm theo nhãn hiệu, nếu việc sử dụng có khả năng gây nhầm lẫn về nguồn gốc hàng hoá, dịch vụ thì đều có thể bị xem xét xử lý về hành vi xâm phạm quyền đối với nhãn hiệu. Chủ sở hữu quyền sở hữu trí tuệ có thể áp dụng các biện pháp theo quy định để buộc bên vi phạm chấm dứt hành vi xâm phạm, xin lỗi, bồi thường thiệt hại và có thể yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền áp dụng các chế tài cần thiết trong quá trình đó.
Đối với logo, biểu trưng, chưa được đăng ký nhãn hiệu, thì có thể xem xét bảo vệ quyền tác giả theo pháp luật sở hữu trí tuệ. Việc copy, sao chép có thể một phần hay toàn bộ tác phẩm của chủ sở hữu. Hành vi sao chép tác phẩm mà không được phép của chủ sở hữu quyền tác giả là hành vi xâm phạm quyền. Tuy nhiên, việc chứng minh quyền tác giả và thời điểm xác lập quyền khi chưa đăng ký quyền tác giả tại Cục bản quyền tác giả đòi hỏi phải có kinh nghiệm và kỹ năng thực tiễn trong lĩnh vực này để đạt được hiệu quả trong quá trình giải quyết.
Quy trình cụ thể để xử lý hành vi xâm phạm phụ thuộc vào nhiều yếu tố, dựa trên mục tiêu của chủ sở hữu quyền và quá trình làm việc trên thực tế. Về cơ bản, sẽ là tốt nhất nếu sau khi có yêu cầu từ tác giả/đại diện tác giả bên vi phạm nhận thức được vi phạm và thực hiện đầy đủ các biện pháp khắc phục cũng như bồi thường thỏa đáng các thiệt hại của tác giả. Nếu không đạt được thỏa thuận, tác giả thông qua cơ chế xử lý của nền tảng thương mại điện tử đang tồn tài yếu tố xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, và/hoặc có thể yêu cầu cơ quan có thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính, và/hoặc khởi kiện yêu cầu Tòa án áp dụng các biện pháp dân sự như: Buộc chấm dứt hành vi xâm phạm; Buộc xin lỗi, cải chính công khai; Buộc thực hiện nghĩa vụ dân sự; Buộc bồi thường thiệt hại; Buộc tiêu hủy hoặc buộc phân phối hoặc đưa vào sử dụng không nhằm mục đích thương mại đối với hàng hóa, nguyên liệu, vật liệu và phương tiện được sử dụng chủ yếu để sản xuất, kinh doanh hàng hóa xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ với điều kiện không làm ảnh hưởng đến khả năng khai thác quyền của chủ thể quyền sở hữu trí tuệ.
Ngoài ra, hành vi xâm phạm quyền tác giả, xâm phạm quyền sở hữu công nghiệp đối với nhãn hiệu còn có thể bị xem xét truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định tại Điều 225 và Điều 226 Bộ luật hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017.
Để được tư vấn, hỗ trợ các vấn đề có liên quan, Quý Khách hàng vui lòng liên hệ Sofin Legal thông qua hotline: 0898148102, email: sofin.legal@gmail.com. Trân trọng được phục vụ Quý khách hàng.